W Polsce występuje ok. 250 gatunków trujących grzybów, ale tylko spożycie kilku z nich może być śmiertelnie niebezpieczne. Do tej grupy należą najczęściej muchomory, a szczególnie Nawet doświadczonym grzybiarzom zdarza się wrzucić do koszyka goryczaka, zwanego szatanem, ale konsekwencją tej pomyłki jest co najwyżej wyjątkowo gorzki obiad. Popularne grzyby jadalne mają jednak także znacznie groźniejszych i bardziej toksycznych sobowtórów, przez których co roku dochodzi do prawdziwych tragedii. Jak rozpoznać grzyby trujące podobne do jadalnych i nie dać się zwieść pozorom? Przeczytaj, zanim ruszysz z koszykiem do lasu. Tragiczne w skutkach pomyłkiAtlas grzybów trujących, czyli najbardziej trujące grzyby podobne do jadalnych1. Muchomor zielonawy, bardziej znany jako muchomor sromotnikowy2. Muchomor jadowity3. Muchomor plamisty4. Piestrzenica kasztanowata5. Strzępiak ceglasty6. Hełmówka obrzeżona7. Wieruszka zatokowata, znana także jako dzwonkówka trującaGrzyby trujące w Polsce1. Borowik szatański, pseudonim szatan2. Borowik żółtopory, nazywany także grubotrzonowym3. Krowiak podwinięty, bardziej znany jako olszówka4. Mleczaj wełnianka, zwany także fałszywym lub kosmatym rydzem5. Gołąbek wymiotny, zwany bełdkiem6. Pieczarka karbolowa, zwana żółtawą7. Maślanka wiązkowaGrzyby niejadalne – przykładowe gatunki1. Goryczak żółciowy, zwany szatanem2. Lisówka pomarańczowa Tragiczne w skutkach pomyłki Po rekordowym 2019 roku, kiedy w Polsce odnotowano aż 27 zatruć grzybami, z czego aż 25 osób wymagało leczenia w szpitalu, najnowsze dane przyniosły sporą ulgę. W zeszłym roku trujące okazy zwiodły na manowce zaledwie 8 osób. Niewiele? Wciąż za dużo, zważywszy na to, że cztery z nich zmarły, a 30 proc. wszystkich zatrutych to dzieci poniżej 14. roku życia. Ten sezon zaczął się wyjątkowo tragicznie. Z trójki afgańskich dzieci w wieku 5, 6 i 17 lat, które zjadły znalezionego na terenie ośrodka dla uchodźców muchomora sromotnikowego, udało się uratować tylko najstarszą dziewczynkę. Dzieci zjadły, bo nie znały najgroźniejszego zabójcy naszych lasów? Zapewne, ale muchomor sromotnikowy kamufluje się tak dobrze, że pomyłki zdarzają się także naszym, lokalnym grzybiarzom. Większość śmiertelnych zatruć spowodowana jest właśnie przez trzy muchomory: zielonawego, czerwonego i plamistego. Jeśli myślisz, że tak toksyczne grzyby muszą mieć nieprzyjemny aromat lub smak, nic z tego. Większość z nich smakuje wybornie, a objawy zatrucia często pojawiają się po wielu godzinach, trudno je więc od razu skojarzyć z grzybowym daniem. Jedynym antidotum jest wiedza, jak rozpoznać grzyby trujące podobne do jadalnych. Aplikujemy ją więc w dużej i wyjątkowo przyswajalnej dawce. Bierzcie i czytajcie! Grzyby – jakie najłatwiej znaleźć tej jesieni i gdzie wyruszyć na grzybobranie? Atlas grzybów trujących, czyli najbardziej trujące grzyby podobne do jadalnych 1. Muchomor zielonawy, bardziej znany jako muchomor sromotnikowy Najbardziej trujący grzyb na świecie. Nawet odrobina potrafi zabić dorosłego człowieka. Odpowiada za ok. 10 proc. wszystkich zatruć grzybami. Ratunkiem jest tylko szybki przeszczep wątroby. Muchomor zielonawy to zabójca doskonały, pachnie słodko jak miód, a osoby, które miały nieszczęście go spróbować, twierdzą, że smakuje doskonale. Niestety, 90 proc. z nich nie przeżyło tej uczty. Zawarte w grzybie toksyny są odporne na działanie wysokiej temperatury i czasu, a zatem gotowanie i suszenie nie zmniejsza toksyczności muchomora sromotnikowego. Najczęściej mylony z… Muchomor sromotnikowy jest mylny z młodą czubajką kanią, gąską zielonką i gołąbkiem zielonawym, które należą do grzybów jadalnych. W razie jakichkolwiek wątpliwości nie obcinaj grzyba nożykiem. Wykręć go w całości i spójrz na nasadę. U wszystkich muchomorów jest ona duża, bulwiasta i osłonięta białą pochwą. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Przez cały sezon grzybowy. Muchomory sromotnikowe rosną od lipca do października. Gdzie można spotkać muchomora zielonawego? W naszych lasach niestety występuje powszechnie, wyrasta zwykle pod dębami, bukami, grabami i sosnami, pojedynczo lub w grupkach. Jak rozpoznać muchomora sromotnikowego? Niełatwo, bo to naprawdę podstępny drań. Teoretycznie kapelusz ma różne odcienie oliwkowej zieleni, a pośrodku jest nieco ciemniejszy. Od tej reguły jest jednak wiele wyjątków, bo kapelusz blednie z wiekiem i pod wpływem słońca, jego powierzchnia może być gładka albo pokryta promieniście rozmieszczonymi łatkami. Wśród muchomorów sromotnikowych zdarzają się także albinosy, czyli zupełnie białe okazy. U młodych kapelusz jest półkolisty, ale już u starszych lekko łukowaty lub rozpostarty. Gęste blaszki początkowo są białe, z wiekiem natomiast stają się kremowe, a nawet zielonkawe. Na górze nóżki czasami znajduje się biały pierścień, który sprawia, że na pierwszy rzut oka ten grzyb trujący podobny jest do kani. Najbardziej charakterystycznym elementem, który pomaga zidentyfikować sromotnika, jest bulwiasty trzon pokryty białą pochwą. Objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym Kolkowe bóle brzucha, wymioty i wodnista biegunka pojawiają się dopiero 9–12 godzin po spożyciu muchomora zielonawego, dlatego wiele osób w ogóle nie kojarzy ich ze zjedzeniem grzyba. Kolejnego dnia zaczyna się bezmocz, dochodzi do odwodnienia i spadku ciśnienia. Wątroba jest wyraźnie powiększona, a u wielu osób pojawia się sinica. Po 2 dniach następuje poprawa, ale jest ona pozorna. W tym czasie wątroba zostaje uszkodzona, słabnie praca nerek i dochodzi do kwasicy metabolicznej. Czwartego dnia od zatrucia grzybami pojawiają się objawy niewydolności wątroby, białka oczu stają się żółte. Zawarte w muchomorze sromotnikowym toksyny przede wszystkim atakują wątrobę, ale nie tylko. Uszkadzają także serce, układ krążenia i układ nerwowy. Dotychczas nie ma antidotum niwelującego ich działanie. 2. Muchomor jadowity To na szczęście niezwykle rzadkie grzyby trujące w Polsce, ale warto je znać ze względu na ich niebezpieczne podobieństwo do grzybów jadalnych. Jadowitość muchomora jadowitego wynika z zawartych w nim śmiertelnie trujących oligopeptydów – fallotoksyny i amatoksyny, tych samych, które znajdują się w muchomorze sromotnikowym. Uszkadzają one przede wszystkim wątrobę i nerki. Najczęściej mylony z… Muchomor jadowity to śmiertelnie trujący grzyb mylony z pieczarką. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Od sierpnia do października. Gdzie można spotkać muchomora jadowitego? Najczęściej w górskich lasach iglastych, pod świerkami i sosnami, sporadycznie pod bukami. Lubi kwaśne, piaszczyste gleby i wilgotne miejsca. Jak rozpoznać muchomora jadowitego? Młode owocniki przypominają pieczarki. Z czasem biały, dzwonkowaty kapelusz staje się coraz bardziej płaski, a na jego brzegu pojawiają się charakterystyczne prążki. W młodości białe blaszki przykryte są błoniastą osłoną, która u dorosłych osobników tworzy czasem szczątkowy pierścień na trzonie. Najbardziej charakterystyczną cechą jest specyficzny zapach grzyba, przypominający woń chloru lub aromat rzodkiewki. Wszystkie muchomory zdradza też bulwiasta nasada trzonu pokryta białą pochwą. Objawy zatrucia muchomorem jadowitym Muchomor jadowity zawiera te same toksyny co sromotnikowy, objawy i konsekwencje zatrucia są więc podobne. Dopiero 9–12 godzin po spożyciu grzyba pojawiają się bóle brzucha, wodnista biegunka i wymioty. Po 2 dniach następuje pozorna poprawa. W tym czasie dochodzi jednak do uszkodzenia wątroby i nerek, czego objawy są widoczne 4 dni (do 9 dnia) po zatruciu. Na tym etapie rokowania są już złe. Im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na wyleczenie. 3. Muchomor plamisty Powszechnie występujący, śmiertelnie niebezpieczny grzyb, który niestety ma swojego jadalnego sobowtóra. Muchomor plamisty zawiera kwas ibutenowy i muscymol, czyli te same toksyny co muchomor czerwony, tylko w jeszcze większym stężeniu. Zaburzają one pracę układu nerwowego i funkcje mózgu. Zjedzenie grzyba zazwyczaj kończy się tragicznie. Najczęściej mylony z… Muchomor plamisty to grzyb trujący podobny do kani. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Przez cały sezon grzybowy. Muchomory plamiste rosną od lipca do października. Gdzie można spotkać muchomora plamistego? Niestety to grzyb pospolity, najbardziej przyjaźni się z dębami, bukami, sosnami i świerkami. Jak rozpoznać muchomora plamistego? Szarobrązowy kapelusz najpierw jest kulisty, ale z wiekiem się wypłasza. Jego powierzchnię pokrywają urocze białe łatki, które czasem zmywają się po deszczu. Pod spodem są gęste, białe blaszki, a na trzonie ozdobny pierścień jak u kani. Z wiekiem zanika on jednak u muchomora plamistego. Charakterystyczną cechą jest natomiast specyficzny zapach grzyba, przypominający aromat rzodkiewki. A także bulwiasta nasada trzony pokryta białą, błoniastą pochwą. Objawy zatrucia muchomorem plamistym Występują po 1 godzinie (do 4 godzin) po spożyciu grzyba. Zaczyna się od wymiotów, dużego zmęczenia, suchości błon śluzowych i gardła, bólu i zawrotów głowy. Twarz jest zaczerwiona, a akcja serca przyspiesza. Charakterystycznym objawem jest maksymalne rozszerzenie źrenic, zaburzenia widzenia, omamy wzrokowe i słuchowe, a także silne pobudzenie psychoruchowe, drgawki, aż do utraty świadomości i śmierci. W przypadku zatrucia trzeba jak najszybciej opróżnić żołądek i wezwać pomoc lekarską. 4. Piestrzenica kasztanowata Często spotykane grzyby trujące podobne do jadalnych. Piestrzenice kasztanowate zawierają duże ilości gyromitryny – niebezpiecznej trucizny, która przyjęta nawet w niewielkiej ilości powoduje hemolizę, uszkodzenie wielu narządów wewnętrznych, a w konsekwencji śmierć. W ciele człowieka ulega przemianie w substancję, która pozyskana z innych źródeł służy jako paliwo rakietowe. To chyba dość wymowne. Toksyna nawet podczas długotrwałego gotowania nie ulega zniszczeniu. Najczęściej mylona z… Piestrzenica kasztanowata mylona jest ze smardzem jadalnym – ma on jednak bardziej ażurowy kapelusz, który w przeciwieństwie do kapelusza piestrzenicy jest pusty w środku. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Od marca do maja. Gdzie można spotkać piestrzenicę kasztanowatą? Występuje głównie pod świerkami i sosnami, na podłożu piaszczystym, często na gołej ziemi, zwykle w pobliżu resztek drewna i kory. Jak rozpoznać piestrzenicę kasztanowatą? Kapelusz piestrzenicy kasztanowatej wygląda jak miniatura mózgu. Jest półokrągły, płatowaty, mocno pofałdowany, kasztanowy, czasem z fioletowym odcieniem. Wypełniony poprzerastanym, kremowym miąższem. Trzon zazwyczaj białawy, ale bywa także żółty i intensywnie czerwony. Objawy zatrucia piestrzenicą kasztanowatą Występują po 6 godzinach (do 24 godzin) po zjedzeniu grzyba. Zaczyna się od silnego osłabienia i wymiotów, bólu głowy i brzucha. Charakterystyczna jest suchość w gardle i duże pragnienie. Im szybciej koneser grzybów trafi do szpitala, tym większe szanse na ratunek. Powikłaniem po zatruciu może być jednak uszkodzenie śledziony, wątroby, szpiku kostnego, nerek lub wzroku. Zjedz sobie las, czyli które drzewa są jadalne? 5. Strzępiak ceglasty Często spotykany grzyb śmiertelnie trujący. Strzępniak ceglasty zawiera 500 razy więcej toksycznej muskaryny niż muchomor czerwony. Spożycie nawet 10 g surowego grzyba może doprowadzić do poważnego zatrucia u osób dorosłych. Dla dzieci to już dawka śmiertelna. Najczęściej mylony z… Strzępniak ceglasty jest mylony z gęśnicą wiosenną, która nie ma jednak stożkowatego kapelusza, wyróżnia się mącznym zapachem i wyrasta głównie wiosną na skrajach lasu. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Od czerwca do września. Gdzie można spotkać strzępniaka ceglastego? Wyrasta na wapiennym podłożu, głównie pod dębami, bukami, lipami i grabami, a także w ogrodach i parkach, na przydrożach. Jak rozpoznać strzępniaka ceglastego? Kapelusz jest płaski, promieniście popękany z garbkiem na środku i odgiętymi brzegami, białawy, żółtawy, a nawet ceglastobrązowy. Wygląda jak elegancki, damski kapelusz słomkowy z bardzo dużym rondem. Blaszki są białawe; z wiekiem brązowieją, a po uszkodzeniu czerwienieją. Trzon biały, z czasem robi się ceglasty, skrzywiony i zgrubiały. Miąższ mięsisty, po przekrojeniu zabarwia się na czerwono. Ma słodkawy, owocowy zapach i łagodny smak, ale pod żadnym pozorem nie wolno go próbować! Objawy zatrucia strzępniakiem ceglastym Występują już pół godziny po zjedzeniu grzyba. Należą do nich nudności, wymioty, ślinotok, pocenie się, bóle i zawroty głowy, a także zaburzenia widzenia. 6. Hełmówka obrzeżona Często spotykana i śmiertelnie trująca ze względu na zawartość amatotoksyn, czyli tej samej trucizny, która znajduje się w najbardziej niebezpiecznym zabójcy naszych lasów – muchomorze sromotnikowym. Najczęściej mylona z… Hełmówka obrzeżona bywa mylona z łuszczakiem zmiennym. Grzyby różnią się detalami. Trzon łuszczaka jest pokryty łuskami, natomiast hełmówki włókienkami. Trujący grzyb wydziela też charakterystyczną woń rzodkwi. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Od sierpnia do października. Gdzie można spotkać hełmówkę obrzeżoną? Wyrasta na obumarłym drewnie iglastym, zwłaszcza świerkowym, rzadziej liściastym, głównie bukowym. Jak rozpoznać hełmówkę obrzeżoną? Nawet doświadczeni grzybiarze mają z tym duży problem, bo to wyjątkowo podstępny truciciel, który doskonale się kamufluje. Zabójca o stu twarzach. Kapelusz hełmówki zmienia barwę w zależności od wilgotności. Kiedy jest mokro, ma odcień ochrowy lub czerwonawobrązowy z prążkowanym brzegiem. Gdy panuje susza, staje się żółtobrązowy. Początkowo kapelusz jest półkulisty, z czasem staje się łukowaty, a nawet płaski, z zagłębieniem albo tępym garbkiem pośrodku. Blaszki są w różnych odcieniach czerwieni. Trzon – od żółtego do ciemnobrązowego, w jego górnej części znajduje się błoniasty pierścień. U młodych okazów jest on biały, później rdzawobrązowy. Poniżej pierścienia zaczynają się charakterystyczne dla hełmówki białe, kłaczkowate włókienka. Objawy zatrucia hełmówką obrzeżoną Wymioty, biegunka, silne bóle brzucha pojawiają się po kilku godzinach od zjedzenia grzyba. W trzecim dniu następuje pozorna poprawa, a w piątym – jeśli nie zostanie podjęte leczenie – nawet zgon. 7. Wieruszka zatokowata, znana także jako dzwonkówka trująca Rzadko spotykana w naszych lasach, ale to koniec dobrych wiadomości, bo pechowiec, który spotka ją na swojej drodze, jest narażony na śmiertelne niebezpieczeństwo. Najczęściej mylona z… Wieruszka zatokowata jest mylona z jadalną lejkówką mglistą, której blaszki w dojrzałości są raczej żółtawe niż różowawe, oraz z jadalną gęśnicą wiosenną, zachowującą białawe lub kremowe blaszki. Kiedy zachować szczególną ostrożność? Od lipca do września. Gdzie można spotkać wieruszkę zatokowatą? W widnych, mokrych miejscach na łąkach, pastwiskach, w lasach. Jak rozpoznać wieruszkę zatokowatą (dzwonkówkę trującą)? Kapelusz jest biały, kremowy lub jasnoszary, początkowo półkulisty z podwiniętymi brzegami, z czasem się wypłaszcza. Skórka z łatwością odchodzi od miąższu, który ma mączno-ogórkowy zapach. Ale to przede wszystkim blaszki pozwalają odróżnić wieruszkę od podobnych grzybów jadalnych. U młodych okazów są jasnożółte, ale później różowobrązowe, tuż przy trzonie ząbkowato wykrojone. Nóżka mało charakterystyczna, biała lub kremowożółta, na starość szarzeje. Objawy zatrucia wieruszką zatokowatą Pojawiają się zazwyczaj już kwadrans po zjedzeniu grzyba. U niektórych ten czas wydłuża się do 2 godzin. Po spożyciu niewielkiej ilości są to głównie bolesne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, biegunka, wymioty i utrata sił. Większe dawki grzyba mogą doprowadzić jednak do śmiertelnego zatrucia. Atlas grzybów jadalnych: popularne grzyby jadalne w Polsce Grzyby trujące w Polsce 1. Borowik szatański, pseudonim szatan Czarny charakter wśród borowików, na szczęście niezwykle rzadki w naszych lasach. Jeśli chodzi o grzyby trujące, szatan wbrew nazwie, nie jest też wcale wybitnie niebezpieczny. Zawiera toksyczne żywice, których nasz organizm nie trawi, ale silne zatrucia wywołuje tylko zjedzony na surowo. Po ugotowaniu traci swoje właściwości toksyczne. Nie oznacza to jednak, że można beztrosko przygotowywać potrawy z borowika szatańskiego. Nigdy nie wiadomo, czy wszystkie substancje trujące podczas obróbki cieplnej się rozłożą, wszak licho nie śpi. Najczęściej mylony z… Zdaniem niektórych szatan to grzyb trujący podobny do zajączka, ale w rzeczywistości trudno go pomylić z jakimkolwiek jadalnym grzybem ze względu na odpychający zapach, przypominający woń padliny albo zgniłej cebuli. Kiedy zachować ostrożność? Od lipca do września. Gdzie można go spotkać borowika szatańskiego? Zdarza się na południu kraju, na ciepłych, widnych stanowiskach, głównie pod dębami i bukami. Jak rozpoznać borowika szatańskiego (szatana)? Płowy lub szarobrunatny półokrągły kapelusz nie wyróżnia się niczym szczególnym. Cechą charakterystyczną jest natomiast nóżka szatana. U góry, pod kapeluszem żółta, niżej krwistoczerwona z różową lub purpurową siateczką. To nieliczne grzyby trujące z gąbką. Jej rurki przy trzonie są wykrojone – początkowo pomarańczowożółte, później karminowe, na starość oliwkowe. Mięsisty, białawy miąższ po przekrojeniu sinieje. Objawy zatrucia borowikiem szatańskim (szatanem) Mniej więcej 3 godziny po zjedzeniu surowego grzyba pojawia się silna biegunka, wymioty, ból głowy, a nawet drgawki. Zawarta w grzybie toksyna powoduje groźne zapalenie żołądka i jelit. Czasem do objawów gastrycznych dochodzą zaburzenia widzenia, halucynacje, nadmierna potliwość, spadek ciśnienia, w skrajnych przypadkach wręcz zapaść. 2. Borowik żółtopory, nazywany także grubotrzonowym W Polsce to najczęstszy z „kolorowych” borowików. Jest zaliczany do grupy lekko trujących. Najczęściej mylony z… Borowik żółtoporowy jest mylony z borowikiem ceglastoporym, który jednak nie ma gorzkiego posmaku, a na powierzchni trzonu zamiast siateczki znajdują się drobne ziarenka. Kiedy zachować ostrożność? Od czerwca do października. Gdzie można spotkać borowika żółtoporego? W górach, na pogórzu i Pomorzu, w pobliżu świerków i buków, na kwaśnej glebie. Jak rozpoznać borowika żółtoporego? Drugi człon jego łacińskiej nazwy – calopus – oznacza „pięknonogi”. I tak jest w istocie, bo beczułkowata nóżka borowika żółtoporego zachwyca feerią barw. U góry jest jasnożółta, na środku karminowa, a u dołu czerwonobrązowa. W całości pokryta jest charakterystyczną siateczką o podłużnych oczkach, która przy kapeluszu ma białą barwę, a im niżej, tym bardziej ciemnieje, aż do brązu u nasady. Na tle barwnej nóżki beżowy, jasnobrązowy lub szarooliwkowy kapelusz wypada blado. Borowiki żółtopore to nieliczne grzyby trujące z gąbką, która jest oliwkowa, a po uszkodzeniu natychmiast sinieje. Z kolei kremowy miąższ po przekrojeniu robi się niebieskawy, potem zielenieje, a następnie blednie. Barwny osobnik. Objawy zatrucia borowikiem żółtoporym Wywołuje wymioty i biegunkę, objawy mogą wystąpić po 20 minutach od spożycia i trwać do 2 dni. 3. Krowiak podwinięty, bardziej znany jako olszówka Olszówka to niezwykle łatwa zdobycz, bo właściwie wszędzie go pełno. Przez wiele lat uznawany był za grzyb jadalny, teraz znajduje się na liście grzybów trujących. Dawniej wierzono, że kilkukrotne obgotowanie wypłukuje z niego toksyczne substancje. Dziś wiadomo, że to nie działa. Najczęściej mylony z… Olszówka jest mylona z mleczajem rudym i rydzem, ale nie wydziela ona charakterystycznego dla tych gatunków mleczka. Kiedy zachować ostrożność? Od czerwca do listopada. Gdzie można spotkać krowiaka podwiniętego? Wszędzie. Występuje w różnego rodzaju lasach, parkach i zaroślach, lubi miejsca wilgotne, najczęściej wyrasta pod brzozami i olszami. Jak rozpoznać olszówkę? Wystarczy wykonać prosty test. W przypadku olszówki uciśnięte miejsca w dowolnej części owocnika brązowieją. Oliwkowobrązowy kapelusz początkowo jest łukowaty, ale z wiekiem zupełnie się wypłaszcza. Środek jest lekko zapadnięty, a brzegi zawsze charakterystycznie podwinięte. Gładka powierzchnia kapelusza ma ładny, jedwabisty połysk. Cienkie, rdzawobrązowe blaszki łatwo oddzielają się od kapelusza. Trzon żółty do rdzawobrązowego. Objawy zatrucia olszówką Bezpośrednio po zjedzeniu olszówka może spowodować lekkie zaburzenia jelitowo-żołądkowe, w skaranych przypadkach uszkodzenie wątroby. Najpoważniejsze objawy nie pojawiają się jednak po kilku godzinach czy dniach, ale czasami po wielu latach. Regularne spożywanie olszówki może spowodować wystąpienie zespołu hemolitycznego, czyli rozpadu czerwonych ciałek krwi. Choroba wywołana przez grzyby to efekt działania zawartej w olszówce inwolutyny, czyli białka o charakterze antygenowym, które może być kumulowane w naszym organizmie przez wiele lat i stopniowo powodować wytwarzanie przeciwciał przeciw własnym czerwonym krwinkom. Te zmiany w organizmie są nieodwracalne i kończą się śmiercią. Objawy zatrucia nie występują jednak u wszystkich, dlatego do lat 80. XX wieku grzyb ten był opisywany jako warunkowo jadalny. Jak zmienia się las? 4. Mleczaj wełnianka, zwany także fałszywym lub kosmatym rydzem Pospolity, u nas uznawany za grzyb trujący, choć po ugotowaniu nie jest szczególnie groźny. U naszych wschodnich sąsiadów i w Skandynawii spożywa się go po wygotowaniu i odlaniu wody (pod wpływem wysokiej temperatury traci właściwości trujące), a następnie ukiszeniu w beczkach (to pozbawia go goryczy). Kiedy zachować ostrożność? Od sierpnia do października. Najczęściej mylony z… Mleczaj wełnianka mylony jest z mleczajem rydzem. Od jadalnych rydzów odróżnia go jednak białe, niezwykle ostre w smaku mleczko. Gdzie można spotkać mleczaja wełniankę? Wśród mchów, w lasach i parkach. Zawsze pod brzozami, z którymi żyje w mikoryzie. Jak rozpoznać mleczaja wełniankę? Wygląda jak rydz, choć jego płaski kapelusz z charakterystycznym lejkiem w środku ma bardziej łososiowy odcień i wygląda, jakby był obity filcem. Gęste, zbiegające na trzon blaszki są białawe lub cielistoróżowe. Trzon jasny. Objawy zatrucia mleczajem wełnianką To przede wszystkim silne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Zawarte w grzybie żywice bez obróbki cieplnej wywołują mdłości, wymioty i biegunkę. 5. Gołąbek wymiotny, zwany bełdkiem Dość często spotykany. Nie jest śmiertelnie trujący, dlatego – aby się ustrzec pomyłki – można wykonać na nim próbę smakową. Ma mocno palący smak. Pieczenie występuje od razu i długo się utrzymuje. Kiedy zachować ostrożność? Od lipca do października. Najczęściej mylony z… Gołąbek wymiotny jest mylony z jadalnym gołąbkiem wybornym, ale w przeciwieństwie do niego gołąbek wymiotny ma ostry, piekący smak. Gdzie można spotkać gołąbka wymiotnego? Wyrasta w wilgotnych miejscach, wśród mchu, zwłaszcza pod świerkami, czasami sosnami, rzadko pod drzewami liściastymi. Jak rozpoznać gołąbka wymiotnego? Półkulisty krwistoczerwony kapelusz wyróżnia się na tle leśnego runa i jest wyraźnym sygnałem alarmowym – nie ruszać! Blaszki, trzon i miąższ są białe. Ma przyjemny, owocowy zapach. Objawy zatrucia gołąbkiem wymiotnym Jak nazwa wskazuje, wywołuje mdłości i wymioty, ale także silne bóle brzucha. 6. Pieczarka karbolowa, zwana żółtawą Niezwykle powszechna, ale trudno ją pomylić z innymi pieczarkami ze względu na wyjątkowo odstręczającą woń karbolu i nieprzyjemny smak. Kiedy zachować ostrożność? Od czerwca do października. Gdzie można spotkać pieczarkę karbolową? Właściwie wszędzie. Rośnie w lasach liściastych, w parkach, alejach, na poboczach. Najbardziej lubi towarzystwo dębów, robinii akacjowych, buków, topoli i lip. Jak rozpoznać pieczarkę karbolową? Jak na pieczarkę przystało, kapelusz ma biały i półkulisty, ale już blaszki różowe, ciemnieją dopiero u starszych okazów. Trzon – biały z pierścieniem u góry i charakterystyczną bulwiastą podstawą. Biały miąższ po przecięciu natychmiast żółknie, ale po kilku chwilach ponownie się odbarwia. Objawy zatrucia pieczarką karbolową Pieczarka karbolowa powoduje ciężkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ale ze względu na jej wątpliwe walory smakowe i zapachowe, ryzyko, że znajdzie się koneser, jest niewielkie. 7. Maślanka wiązkowa Niezwykle powszechna, można ją spotkać niemal wszędzie. Jak nazwa wskazuje, rośnie w wiązkach zrośniętych u nasady. Choć maślanka wiązkowa jest trująca, ryzyko zatrucia się tym grzybem jest niewielkie ze względu na jego odstręczający, wyjątkowo gorzki smak i nieprzyjemny zapach. Kiedy zachować ostrożność? Od kwietnia do listopada. Najczęściej mylona z… Maślanka wiązkowa jest mylona z opieńką miodową, której kapelusz ma zdecydowanie cieplejszy, miodowy odcień. Gdzie można spotkać maślankę wiązkową? Wyrasta w dużych wiązkach na mocno butwiejących pniakach drzew, szczególnie liściastych, oraz w ich pobliżu, na korzeniach. Zdarza się nawet na drewnie budowlanym. Jak rozpoznać maślankę wiązkową? To charakterystyczne żółte grzyby trujące. Mogą być zabarwione całkowicie lub na szczycie lekko rdzawe. Na brzegach kapelusza znajdują się szczątki błoniastej osłony. Blaszki mają zielonkawy połysk, a u dojrzałych maślanek są oliwkowobrązowe. Trzon i miąższ – żółtawe. Objawy zatrucia maślanką wiązkową Grzyb ten powoduje silne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, pojawiające się do 3 godzin od spożycia. Grzyby. Jesienne dary natury Grzyby niejadalne – przykładowe gatunki 1. Goryczak żółciowy, zwany szatanem Grzyby niejadalne z gąbką, która zazwyczaj daje poczucie bezpieczeństwa i świadczy o tym, że grzyb nadaje się do spożycia. Otóż goryczak żółciowy stanowi wyjątek. Zawiera śladowe ilości muskaryny, czyli trucizny znajdującej się w muchomorze czerwonym, ale – wbrew legendom – nie jest trujący. Może jedynie wywołać delikatne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, pod warunkiem że znajdzie się ktoś, kto jest w stanie przełknąć choćby kawałek. Jego wyjątkowo gorzki smak sprawia, że jeden omyłkowo dodany owocnik psuje całą potrawę. Najczęściej mylony z… Goryczak żółciowy jest mylony z prawdziwkami i podgrzybkami. Jeśli nie masz pewności, z którym z nich masz do czynienia, dotknij koniuszkiem języka kapelusza. Gorzki smak goryczaka nie pozostawia złudzeń. Kiedy zachować ostrożność? Od czerwca do października. Gdzie można spotkać goryczaka żółciowego? Jest pospolity, lubi takie samo środowisko jak borowik szlachetny. Można go znaleźć pośród ściółki i mchu, najczęściej pod sosnami i świerkami. Jak rozpoznać goryczaka żółciowego? Półkulisty kapelusz w różnych odcieniach brązu do złudzenia przypomina borowika szlachetnego i podgrzybka. Ale odróżnia go jeden szczegół – jego powierzchnia jest zamszowa, a u jadalnych sobowtórów gładka. Pod spodem znajdują się białe lub lekko różowe rurki, które po uszkodzeniu brązowieją. Na oliwkowożółtym trzonie wyraźnie widać ciemniejszą siateczkę. Biały miąższ po uszkodzeniu nie zmienia barwy, a u podgrzybków szybko sinieje. 2. Lisówka pomarańczowa Zjedzona w większych ilościach może powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, przypominające zatrucie, dlatego niektórzy twierdzą, że lisówka pomarańczowa jest trująca. Nie jest. Zalicza się ją jednak do grzybów niejadalnych, także ze względu na mało przyjemny, gorzkawy smak. Najczęściej mylona z… Lisówka pomarańczowa jest mylona z pieprznikiem jadalnym, zwanym kurką – ten jednak jest bledszy, żółty i ma silniej pofałdowany, bardziej nieregularny kapelusz oraz blaszki w postaci listewek. Kiedy zachować ostrożność? Od września do listopada. Gdzie można spotkać lisówkę pomarańczową? Jest pospolita, wyrasta na ściółce, igliwiu, próchniejącym drewnie, wśród mchu, często na ziemi, w każdego rodzaju lesie. Jak rozpoznać lisówkę pomarańczową? Kapelusz do złudzenia przypomina ten, który nosi pieprznik jadalny. Nie bez kozery lisówka nazywana jest także fałszywą kurką. Ma jednak nieco intensywniejszy, głębszy odcień, bardziej pomarańczowy niż żółty. Różnicę jednak najlepiej widać pod spodem. Blaszki są intensywnie pomarańczowe, bardzo gęste i cienkie. Trzon nieco bledszy od blaszek, czasami znajduje się poza środkiem kapelusza. Bibliografia: Zarawska, P. (2018). Atlas grzybów. Warszawa: Wydawnictwo SBM. Bielawska, K. (2016). Bezpieczne grzybobranie. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. Maciąg, A. (2015). Najczęstsze grzybowe pomyłki, czyli grzyby jadalne i podobne do nich grzyby niejadalne/trujące – porównanie. Poznań: WSSE. Pobrane z
Film edukacyjny przedstawia spacer po lesie, podczas którego znajdujemy najpopularniejsze w polskich lasach gatunki grzybów - podgrzybek brunatny, podgrzybek
Nie ma jeszcze żadnych powiadomień Wkrótce zobaczysz tu przydatne informacje. Bądź na bieżąco!

Oto nasz mini atlas grzybów online 2023. są to jedne z najbardziej popularnych i cenionych grzybów jadalnych. Kurki lubią sąsiedztwo takich m.in. drzew jak: świerk, sosna, dąb, grab

Każdy, kto choć raz był na grzybobraniu wie, że niektóre grzyby trujące potrafią być łudząco podobne do gatunków jadalnych, często znajdujących zastosowanie w kuchni. Jak zatem je od siebie odróżnić i uniknąć pomyłki? Grzyby trujące najczęściej mylone z jadalnymi Istnieje wiele gatunków grzybów jadalnych, które mają swoje mało znane, niejadalne, niekiedy nawet trujące odpowiedniki. Jednym z nich jest uwielbiana przez wszystkich kurka, która – gdy tylko pojawia się w lasach – staje się bardzo często wykorzystywanym składnikiem sosów i zup. Można ją dość łatwo pomylić z lisówką pomarańczową, która – jak sama nazwa wskazuje – ma nieco inną, bardziej intensywną barwę. Ponadto, trzonek kurki jest gruby i krótki, a jej miąższ – zdecydowanie bledszy niż wnętrze trującej odmiany. Jak się okazuje, miłośnicy czubajki kani również powinni zachować szczególną ostrożność. W lasach można bowiem spotkać śmiertelnie trującego muchomora sromotnikowego, który może się wydawać łudząco podobny. W tej kwestii należy jednak spojrzeć pod kapelusz grzyba – od gatunku jadalnego odróżnia go jeden ważny szczegół, a mianowicie przyrośnięty do kapelusza trzon. Nawet pieczarka polna doczekała się swojego “złego odpowiednika” w postaci muchomora jadowitego. Należy więc zwracać uwagę przede wszystkim na miejsce jego znalezienia – niebezpieczny sobowtór pieczarki rośnie w lasach, natomiast ten lubiany przez Polaków gatunek – jedynie na łąkach i polach oddalonych od miast. Rydz, tak bardzo uwielbiany przez smakoszy, może zostać pomylony z mleczarzem wełnianką wydzielającym różowy miąższ. Borowik szlachetny może z kolei okazać się goryczakiem żółciowym. Jak odróżnić grzyby trujące od jadalnych? Perspektywa zbierania, a co gorsza zjedzenia grzyba niejadalnego lub trującego jest przerażająca. Nie oznacza to jednak, że należy całkowicie rezygnować z grzybobrania. Początkujący zbieracze mogą przyjąć zasadę zabierania do domu jedynie gatunków z “gąbką” pod kapeluszem, a tym samym unikania blaszek. Choć reguła ta nie zawsze się sprawdza, to na początek jest odpowiednia. Ponadto, zbiory zawsze warto skonsultować z kimś nieco bardziej doświadczonym w tej kwestii. Nieocenioną pomocą może się również okazać ilustrowany atlas grzybów. Dobre rady dla grzybiarzy Zasada, która jest zdecydowanie najbardziej skuteczna, jest zbieranie jedynie tych grzybów, co do których ma się stuprocentową pewność. Choć cień szansy na to, że zebrany gatunek jest niejadalny powinien być sygnałem ostrzegawczym powodującym odpuszczenie sobie znalezionego okazu. Ważne jest również, aby pamiętać, że wśród grzybów rurkowych (z “gąbką” pod kapeluszem) nie ma gatunków śmiertelnie trujących, a jedynie niejadalne. Potwierdza to więc teorię dotyczącą całkowitego unikania blaszek na rzecz zbierania tego typu okazów. Niestety, nie istnieją żadne w pełni niezawodne sposoby na rozpoznanie grzybów trujących. Niektóre są na tyle podobne do swoich jadalnych odpowiedników, że nawet nie ciemnieją po przekrojeniu. Warto więc zachowywać szczególną ostrożność i – w przypadku braku pewności – zrezygnować ze spożywania części zbiorów.

Udając się na grzybobranie, warto pamiętać o kilku trujących gatunkach, które mogą wydawać się łudząco podobne do jadalnych grzybów. Aby uniknąć pomyłki, warto znać kilka elementów, dzięki którym można je od siebie odróżnić. Które grzyby jadalne i trujące są do siebie podobne?
Odpowiedzi złσткσ odpowiedział(a) o 20:39 Jadalne:-borowiki-podgrzybki-koźlarze-rydze-pieprzniki-czubajki-gąski-opieńki-maślak-pieczarkaTrujące:-muchomor sromotnikowy-muchomor czerwony-czernidłaki-Hełmówka obrzeżona-czubajki-olszówki-strzępiak ceglasty -zasłonak rudy- lejkówka odbielona-łysiczki-gąska tygrysowata:) EKSPERTAgam124 odpowiedział(a) o 20:30 grzybów jadalnych należą: borowiki, podgrzybki i koźlarze, rydze, pieprzniki, czubajki, gąski i opieńki, a także rosnące pod ziemią silnie trujące gąska tygrysowata (Tricholoma pardinum)muchomor czerwony (Amanita muscaria)muchomor jadowity (Amanita virosa)muchomor królewski (Amanita regalis)muchomor plamisty (Amanita panterina)muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides)pieczarka żółtawa (Agaricus xanthodermus)piestrzenica kasztanowata piestrzenica olbrzymia strzępiak ceglasty strzępiak gwiaździstozarodnikowy strzępiak strzępiasty tęgoskór brodawkowany wieruszka zatokowata zasłonak Iza001 odpowiedział(a) o 20:51 jadalne;-mleczaj smaczny-łuszczak zmienny-mleczaj rydz-pieczarka ląkowa-gołąbek zielonawy-żółciak siarkowy-lejkówka szarawa-uszak bzowy-czubajka kania-pieprznik szaryniejadalne i trujace-muchomor zielonawy-muchomor jadowity-muchomor cytrynowy-muchomor czerwony-łysiczka trujaca-gołąbek wymiotny-gąska siarkowa-krowiak aksamitny-pieniążnica szerokoblaszkowa-piestrzenica kasztanowata MućkaxDD odpowiedział(a) o 14:01 Jadalne:Opieńka Miodowa ( inaczej opieniek,podpieniek itp.)Borowik SzlachetnyRydzCzubajka KaniaPieprznik ( inaczej kurka)PrawdziwekPodgrzybek BrunatnyMaślakPieczarkaKoślarz Babka_______________Trujace:Muchomor SromotnikowyLisówka pomarańczowaMuchomor jadowityBorowik SzatańskiMuchomor cytrynowyŁysiczka trującaGąska zielonaStrzępiak ceglastyZasłonak RudawyPiestrzenica kasztanowataC;Liczę na naj. Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub Objawów zatrucia grzybami u dzieci nie wolno bagatelizować. Ból brzucha, biegunka i wymioty po zjedzeniu potrawy z grzybów powinny skłonić rodzica do natychmiastowej wizyty w szpitalu. W ratowaniu życia i zdrowia dziecka zatrutego grzybami kluczową rolę odgrywa czas. Beata Turska. Razem z ekspertem opisujemy objawy zatrucia grzybami u Jak odróżnić grzyby jadalne od trujących? Grzyby jadalne, grzyby trujące. Które grzyby są trujące? Jak wyglądają trujące grzyby? Niestety nie istnieje niezawodny sposób na rozpoznanie, który grzyb jest trujący, a z którego można zrobić grzybową. Mitami są rozpowszechnione wśród niektórych grzybiarzy przekonania, że wszystkie grzyby trujące są niesmaczne, gorzkie, lub mają nieprzyjemny zapach. Również nie można ich rozpoznać po wyciekaniu mleczka, czy zmianie barwy podczas trujące, czyli grzybiarz myli się tylko razPrzykładowo:dla człowieka śmiertelnie trujący muchomor sromotnikowy ma łagodny smak i zapach, nie ma mleczka, nie ciemnieje po ucisku, a ślimaki i owady jedzą go bez szkody dla siebie (nieprawdą jest zatem przekonanie, że nagryziony przez ślimaka grzyb jest jadalny). Nie bez przyczyny mówi się zatem, że „Grzybiarz się myli tylko raz". Ok. 90% śmiertelnych zatruć grzybami w Polsce powodują 2 gatunki muchomorów: sromotnikowy i jadowity. Niektóre gatunki szkodzą człowiekowi tylko w niektórych okolicznościach, np. w połączeniu z alkoholem, niektóre gatunki są bez szkody zjadane przez większość ludzi, u niektórych jednak powodują zatrucia lub bardzo silne reakcje immunologiczne. MEMY o grzybobraniu. Najlepsze MEMY o grzybiarzach! Internet... Grzyby jadalne - jak rozpoznać?Podczas grzybobrania najlepiej zaopatrzyć się zatem w porządny atlas grzybów i sprawdzać dokładnie każdy znaleziony przypadek. Jeśli jesteś debiutantem, jedź na grzyby z kimś doświadczonym, a po powrocie do domu przejrzyj jeszcze raz zbiory. Trzymaj je w łubiance lub koszyku, nigdy w plastikowej torbie, w której mogą ulec zaparzeniu i się zepsuć. Zbieraj tylko grzyby z rurkami (pod kapeluszem mają „gąbkę” a nie blaszki), wśród nich nie ma śmiertelnie trujących. Pamiętaj, że grzyb-straszak, czyli podobny do borowika szlachetnego „szatan” w Polsce jest rzadkością w dodatku nie jest kupuj także grzybów u przydrożnych handlarzy, na targowiskach czy na ulicy, jeśli nie masz możliwości zweryfikowania, czy grzyby nie są trujące. Bezpieczne są jedynie te grzyby, na które sprzedawca ma certyfikat grzyboznawcy lub sanepidu. Zbieraj tylko dorosłe grzyby (ale nie stare), które mają wykształcone wszystkie cechy charakterystyczne, co pozwala rozpoznać jednak zbieraj tylko takie grzyby, które nie pozostawiają wątpliwości, że są ofertyMateriały promocyjne partnera Początkujący zbieracze powinni iść do lasu z doświadczonym grzybiarzem. Dobrym pomysłem jest zabranie atlasu grzybów. Wiele gatunków jadalnych oraz trujących i niejadalnych jest do siebie podobnych np. borowika szlachetnego łatwo pomylić z goryczakiem żółciowym. Ten drugi nie jest trujący, ale nie nadaje się do jedzenia.
Ruszasz do lasu na grzyby, robisz zdjęcie i dodajesz na Instragramie. Z reklamówką? Wstyd! Wybierz wiklinowy kosz albo wiaderko. Zastanawiasz się, co zabrać na grzybobranie? Sezon na grzyby w Polsce już latem zaczął się na dobre, a w lasach przybyło chętnych do ich zbierania. Dostępne są na przykład kurki. Jeśli nie zdarza ci się zbyt często spędzać czasu w lesie, skorzystaj z podpowiedzi Lasów Państwowych i Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Co zabrać ze sobą do lasu na grzyby? Jak je zbierać i gdzie nie wolno? I odwieczne pytanie - grzyby wykręcać czy wycinać? Wskazujemy też objawy zatrucia grzybami. Poznaj dekalog grzybiarza, zanim wyruszysz do lasu. Spis treściZasady zbierania grzybów w lesie - nie ryzykuj, gdy nie masz pewnościCo warto wiedzieć przed grzybobraniem? Bez czego nie wchodzić do lasu?Co można zbierać w lesie na własne potrzeby, a czego nie? Znajomi chwalą się w sieci swoimi leśnymi zbiorami i postanawiasz, że po latach przerwy albo pierwszy raz w życiu wyruszysz na grzyby. I od razu pojawia się pytanie, jak przygotować się do takiej aktywności i nie narobić sobie obciachu, a przede wszystkim nie szkodzić środowisku. Zasady zbierania grzybów w lesie - nie ryzykuj, gdy nie masz pewnościNajważniejsza zasada - zbieramy tylko te grzyby, które znamy. "Jeżeli masz wątpliwości, nie ryzykuj, przynieś grzyby do najbliższej siedziby stacji sanitarno-epidemiologicznej, w której dyżury pełnią grzyboznawcy lub klasyfikatorzy grzybów", radzi Główny Inspektorat Sanitarny. Na swojej stronie w praktycznym poradniku dla grzybiarzy dodaje: "Specjalista bezpłatnie oceni czy grzyby są jadalne, niejadalne czy też trujące". Już na etapie zbioru jako początkujący grzybiarz zbieraj tylko grzyby rurkowe – z "siateczką’". "Do koszyka wkładaj te grzyby, co do których jesteś pewien", sugeruje Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w warto wiedzieć przed grzybobraniem? Bez czego nie wchodzić do lasu?Bydgoski sanepid prezentuje na początku sezonu grzybowego 2022 Dekalog grzybiarza. Jakie zasady grzybobrania zawiera poza wspomnianym już zbieraniem grzybów, które nie budzą naszej wątpliwości?Nie zbieraj grzybów jeśli ich nie znasz. Do koszyka wkładaj te grzyby, co do których jesteś pewien. Jako początkujący grzybiarz zbieraj tylko grzyby rurkowe – z ,,siateczką’’. Nie korzystaj z foliowych reklamówek. Nie wyrywaj grzybni, wyrosną na niej nowe. Nie rozkopuj ściółki – nie niszcz grzybni. Unikaj grzybów zbyt małych – trudno rozpoznać czy są blaszkowe, czy nie! Nie podawaj grzybów małym dzieciom! Nie przyjmuj rad od przygodnych grzybiarzy i nie kupuj grzybów z nieznanego źródła! Nie identyfikuj grzybów próbując ich! Grzyby wykręcać czy wycinać? To jedno z najczęściej zadawanych pytań w kontekście grzybobrania. Wyjaśniamy ważne kwestie na kilku slajdach. Załączamy także zdjęcia z grzybobrań, którymi pochwaliliście się na Instagramie:Co można zbierać w lesie na własne potrzeby, a czego nie? Nie wszystko, co znajdziemy w lesie, możemy zabrać do domu. Wyjasnia to Nadleśnictwi Wipsowo: "Zbiór płodów runa leśnego na własne potrzeby w lesie stanowiącym własność Skarbu Państwa nie wymaga niczyjej zgody - zapisano to w ustawie o lasach w art. 27". Wybierasz się na wycieczkę do lasu? O tym musisz pamiętać!Zbierasz grzyby? Tych na pewno nie znaszLeśnicy instruują, by upewnić się tylko, czy roślina nie znajduje się na liście chronionych. "Ważne by podczas leśnych zbiorów znać i stosować się do zakazów w lasach opisanych w art. 30 ustawy o lasach - pozwoli to na bezpieczne pozyskanie cennych produktów umożliwiając trwałe i zrównoważone użytkowanie zasobów naturalnych".Zbierać w lesie możemy runo leśne, czyli np.:grzyby jagody poziomki Nie wolno zabierać z polskich lasów mchu, drewna, kory, żywicy, zwierząt. Za zgodą leśniczego możemy zbierać również nie można wykonywać w: lasach objętych stałym lub okresowym zakazem wstępu do lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa, rezerwatach przyrody, parkach porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym ofertyMateriały promocyjne partnera
- Nie ma jednej, generalnej i uniwersalnej metody odróżniania grzybów trujących od jadalnych. Na grzybach trzeba się po prostu znać. Można jednak wskazać na kilka zasad, które z pewnością przydadzą się w lesie. Przede wszystkim, jeśli grzyb budzi naszą najmniejszą wątpliwość - pozostawiamy go w lesie.
©Jag_cz/Fotolia Grzyby trujące często są mylone z jadalnymi. Najczęściej grzybiarze biorą goryczaka żółciowego za borowika szlachetnego lub muchomora sromotnikowego za gąskę zieloną lub kanię. Grzyby trujące często są mylone z jadalnymi. Najczęściej grzybiarze biorą goryczaka żółciowego za borowika szlachetnego lub muchomora sromotnikowego za gąskę zieloną lub kanię. Pomylenie grzyba jadalnego z trującym może być tragiczne w skutkach. Dla przykładu muchomory sromotnikowe, które mylone są często z czubajką kanią i gąską zieloną, mogą powodować nieodwracalne uszkodzenia wątroby i innych narządów ciała. Kasia gotuje z schab ze śliwką Które grzyby łatwo pomylić? Podczas grzybobrania bardzo łatwo zerwać grzyb trujący zamiast jadalnego. Bardzo wiele gatunków ma podobny wygląd i różni się małymi szczegółami. Muchomor sromotnikowy – najczęściej mylony z gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym, pieczarką białawą, czubajką kanią i czubajką czerwieniejącą. Ma gładki, zielonooliwkowy kapelusz z niewielkimi cętkami. Rośnie pod bukami, lipami i sosnami. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, rzadziej w iglastych. Muchomor jadowity – we wczesnym stadium rozwoju często mylony z pieczarką białawą. Młody ma białawy kapelusz, później staje się on żółtawy bez łatek. Rośnie pod świerkami, dębami, bukami i brzozami. Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych. Muchomor wiosenny – jest podobny do pieczarki ogrodowej, pieczarki polnej i pieczarki szlachetnej. Jest śnieżnobiały lub lekko kremowy. Ma płaski kapelusz. Rośnie najczęściej pod dębami. Występuje w lasach liściastych i parkach, rzadziej w lasach iglastych. Goryczak żółciowy – mylony z borowikiem szlachetnym i borowikiem usiatkowanym. Jego rurki i pory są początkowo białe, z czasem jednak stają się różowawe. Ma brązowy kapelusz. Rośnie pod świerkami i sosnami. Wstępuje głównie w lasach iglastych i mieszanych, często gromadą. Lisówka pomarańczowa – najczęściej mylona z pieprznikiem jadalnym. Kapelusz ma żółty lub pomarańczowożółty, lekko filcowaty. Rośnie pod jodłami, bukami i sosnami. Występuje w lasach iglastych i mieszanych, pojedynczo lub w licznych grupach. Zasłonak wonny – jest podobny do jadalnej gąsówki fioletowej. Jego kapelusz jest fioletowy lub rdzawobrązowy. Rośnie pod świerkami. Występuje głównie w lasach iglastych, rzadziej liściastych. Piestrzenica kasztanowata – najczęściej mylona ze smardzem praskim. Jej kapelusz jest silnie mózgowato-pofałdowany, ciemnobrązowy, niekiedy z odcieniem fioletowym. Rośnie pod sosnami. Występuje na nizinach i w niższych górach. Hełmówka obrzeżona – jest podobna do łuszczaka zmiennego. Posiada tępy, szeroki garb. Jej kapelusz ma kolor od bladobeżowego do żółtoochrowego, podczas wilgotnej pogody staje się czerwonobrązowy. Rośnie na drewnie obumarłych drzew oraz na ściółce leśnej. Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych, gromadnie, w mniejszych lub większych grupach. Sprawdź jak wyhodować grzyby w ogrodzie! Substancje zawarte w grzybach, czyli woda, białko, błonnik i węglowodany. Które grzyby są najzdrowsze? ©BestPhotoStudio/Fotolia Lista 5 najbardziej trujących grzybów rosnących w Polsce Najbardziej trującym grzybem w Polsce jest muchomor sromotnikowy. Zjedzenie nawet 50 gramów może prowadzić do śmierci. To jednocześnie popularny grzyb, na którego łatwo trafić. Najbardziej trującym grzybem w Polsce jest muchomor sromotnikowy. Zjedzenie nawet 50 gramów może prowadzić do śmierci. To jednocześnie popularny grzyb, na którego łatwo trafić. Nie istnieje żaden sprawdzony sposób na rozpoznanie tego czy grzyb jest jadalny . Nieprawdą jest, że wszystkie grzyby trujące są niesmaczne, gorzkie, lub mają nieprzyjemny zapach. Nie można ich poznać po wyciekaniu z niech mleczka lub po zmianie barwy po naciśnięciu. Nie warto również kierować się zasadą, że jeśli grzyb został nadgryziony przez owady lub ślimaki, to znaczy, że jest jadalny. Najniebezpieczniejsze grzyby w Polsce W kraju nad Wisłą wyróżnia się pięć najbardziej niebezpiecznych grzybów: Piestrzenica kasztanowata – jej zjedzenie może w ostateczności prowadzić do śmierci. Powoduje mocne bóle brzucha , wątroby, a w skrajnych przypadkach uszkodzenia wzroku czy nawet szpiku kostnego. Piestrzenica jest mylona z smardzem jadalnym. W Polsce występuje tylko na nizinach i w niższych górach. Muchomor plamisty – często mylony z muchomorem czerwieniejącym i twardawym (które są jadalne). Zatrucie nim może skończyć się ostrą biegunką , halucynacjami, a nawet śmiercią. Osoby, które zjadły muchomora plamistego, muszą jak najszybciej poddać się płukaniu żołądka. W Polsce jest pospolity. Spotkać go można głównie od czerwca do października w lasach liściastych, rzadziej w iglastych. Zasłonak rudy – gatunek zagrożony i rzadko występujący. Mylony z popularną gąską. Zatrucie się nim prowadzi do niewydolności nerek, a w efekcie do śmierci. Objawy po zjedzeniu zasłonaka rudego pojawiają się dopiero po kilku dniach, a nawet tygodniach. W Polsce jest to gatunek rzadki. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, od sierpnia do października. Muchomor jadowity... ©EduardSV/Fotolia Jadalne i niejadalne fioletowe grzyby: gąska naga, gąsówka dwubarwna, lakówka ametystowa a zasłonak fioletowy Gąsówka fioletowawa, dwubarwna i lakówka ametystowa to jadalne grzyby o charakterystycznej fioletowej barwie. Z reguły rosną jesienią w większych skupiskach. Do niejadalnych grzybów w odcieniu fioletu należy zasłonak fioletowy. Jego cechą charakterystyczną jest metaliczny połysk kapelusza. Gąsówka fioletowawa, dwubarwna i lakówka ametystowa to jadalne grzyby o charakterystycznej fioletowej barwie. Z reguły rosną jesienią w większych skupiskach. Do niejadalnych grzybów w odcieniu fioletu należy zasłonak fioletowy. Jego cechą charakterystyczną jest metaliczny połysk kapelusza. Jadalne fioletowe grzyby (np. gąski nagie) można przyrządzać na patelni z cebulą, w marynacie z octu lub zrobić z nich farsz na pierogi . Warto pamiętać, aby niezależnie od gatunku grzyba, umyć go wcześniej pod bieżącą wodą. Jadalne fioletowe grzyby: gąska naga, gąsówka dwubarwna, lakówka ametystowa Do najczęściej spotykanych grzybów o fioletowej barwie należą: gąsówka fioletowawa (gąska naga), jej odmiana – gąsówka dwubarwna oraz lakówka ametystowa. Gąsówka fioletowawa to grzyb jadalny znany też pod nazwą: gąska naga, badełka naga, rycerzyk fioletowy, członka naga, gąska psia, gąska dzika. Rośnie jesienią (od września do listopada) w lasach iglastych i liściastych. Grzyb lubi wilgoć. Najczęściej można go spotkać w pobliżu krzewów jeżyn leśnych. Gąska naga rośnie częściej w większych skupiskach niż pojedynczo. Kapelusz osiąga do 15 centymetrów średnicy. Na spodniej stronie ma blaszki, które u młodych osobników mają barwę fioletową, a z czasem jaśnieją uzyskując kolor jasnobeżowy. Młode grzyby są koloru jasnej lilii, dopiero potem przybierają fioletowo-brązową barwę. Wysokość trzonu może sięgać około 12 centymetrów. Gąsówka dwubarwna to odmiana, która rośnie późną jesienią, czyli około listopada. Jest to grzyb występujący najczęściej na obrzeżach lasów, np. na łąkach i pastwiskach. Cechą charakterystyczną grzyba jest fioletowy trzon. Kapelusz ma kolor jasnego brązu, w odróżnieniu od gąski nagiej, u której jest on fioletowy. Blaszki u młodych okazów mają kolor białawy, u starszych –... Image by Po czym można odróżnić grzyby trujące od grzybów jadalnych? Dla wprawnego oka nie jest wyzwaniem odróżnienie muchomora sromotnikowego od czubajki kani czy gąski zielonki albo muchomora jadowitego od pieczarki łąkowej. Jednak wiele osób zbiera i przyrządza grzyby, które budzą wątpliwości, a czasami okazują się trujące. Trujące grzyby nawet poddane obróbce cieplnej zachowują swoje właściwości i mogą doprowadzić do śmierci. Dla wprawnego oka nie jest wyzwaniem odróżnienie muchomora sromotnikowego od czubajki kani czy gąski zielonki albo muchomora jadowitego od pieczarki łąkowej. Jednak wiele osób zbiera i przyrządza grzyby, które budzą wątpliwości, a czasami okazują się trujące. Trujące grzyby nawet poddane obróbce cieplnej zachowują swoje właściwości i mogą doprowadzić do śmierci. Środki ostrożności – grzyby trujące mogą zabić człowieka Mało doświadczeni grzybiarze do lasu powinni chodzić z atlasem grzybów , a już z pewnością dokonać z jego pomocą selekcji zebranych grzybów po powrocie do domu. Powinno się zbierać wyłącznie grzyby dobrze sobie znane i dojrzałe. Nierozwinięte grzyby trujące łatwo pomylić z innymi gatunkami. Główny Inspektorat Sanitarny radzi, by nie ufać ludowym sposobom sprawdzania, czy grzyby są trujące. Na niewiele się zda wrzucenie do gotujących się grzybów cebuli czy włożenie do garnka srebrnej łyżki. Grzyby trujące są niebezpieczne nawet po ugotowaniu, dlatego choćby gotowały się pół dnia, to pozostaną trujące. Także badanie zapachu i smaku grzybów nie jest skutecznym sposobem, wiele grzybów trujących nie ma nieprzyjemnego zapachu ani ostrego smaku. W lokalnym oddziale sanepidu specjaliści za darmo ocenią, czy grzyby są jadalne – ta metoda jest najlepsza w razie wątpliwości. Muchomory sromotnikowy i jadowity – grzyby trujące podobne do jadalnych Zjedzenie już 50 gramów muchomora sromotnikowego powoduje zgon. Ten grzyb trujący jest niebezpieczny także dlatego, że często myli się go z jadalnymi gatunkami – czubajką kanią, gąską zielonką, pieczarką łąkową czy pieczarką bulwiastą. Gatunki z rodziny pieczarkowatych są bardzo trudne do rozpoznania, a wśród nich bywają i grzyby trujące, i jadalne . Z pieczarkowatymi i z kanią bywa mylony też muchomor jadowity. Muchomor sromotnikowy: w zależności od... Małgorzata Rozenek-Majdan Ślub od pierwszego wejrzenia Trendy w koloryzacji włosów na wiosnę i lato 2022. Te odcienie robią mocne wrażenie Dopamine dressing to najgorętszy trend sezonu. Obłędną koszulę w stylu Małgorzaty Rozenek-Majdan kupisz w Sinsay za 39,99 Klaudia Halejcio w najmodniejszych spodniach tego lata. Podobne kupisz w Sinsay za 35 zł Urszula Jagłowska-Jędrejek Anna Lewandowska w modnym swetrze ponad tysiąc złotych. W Sinsay kupisz podobny za 50 złotych! Aleksandra Skwarczyńska-Bergiel Najmodniejsze buty na wiosenno-letni sezon. Te modele ma w szafie każda it-girl
0 19698. W Polsce występuje ok. 1400 gatunków grzybów jadalnych i 200-250 gatunków trujących. Większość z nas zbiera jednak grzyby amatorsko i przeciętny Polak jest w stanie rozpoznać najwyżej 15 gatunków jadalnych, m.in. borowiki szlachetne, podgrzybki, kurki, koźlarze, gołąbki lub gąski zielonki. Zaawansowani grzybiarze Idziemy na grzyby. Jak ustrzec się przed zatruciem? W tym roku lasy są wyjątkowo pełne grzybów i… zbieraczy. Jak podczas rywalizacji o napełnienie koszyka nie popełnić śmiertelnie niebezpiecznej pomyłki? Czy wystarczy zbierać grzyby z gąbką pod kapeluszem, by się nie zatruć? Sezon na grzyby już w pełni. Przy takim urodzaju, jak w tym roku, na grzybobranie wybierają się również osoby, które rzadko wchodzą do lasu. Zresztą pomyłki w odróżnianiu grzybów jadalnych od trujących zdarzają się również doświadczonym zbieraczom. By do nich nie dopuścić, najlepiej przed wyjściem z domu przypomnieć sobie, jak wyglądają trujące grzyby występujące w Polsce. Poszukać ich zdjęć i dokładnych opisów w atlasie grzybów lub – co dziś znacznie łatwiejsze – w internecie. Dobrze również pamiętać o kilku zasadach: Nigdy nie zbierajmy grzybów, których nie znamy i takich, co do których mamy jakiekolwiek – nawet najmniejsze – wątpliwości. Grzyby z gąbką pod kapeluszem również mogą być trujące, chociaż zawarte w nich toksyny nie są śmiertelnie niebezpieczne. Najlepszym tego przykładem jest popularnie nazywany „szatanem” borowik szatański (tak naprawdę w Polsce niezwykle rzadki). Musimy obejrzeć cały grzyb, nie tylko jego kapelusz, zanim włożymy go do koszyka. W przypadku wielu gatunków (np. muchomorów sromotnikowych mylonych z gołąbkami zielonawymi) wygląd trzonu ułatwi nam odróżnienie grzyba jadalnego od trującego. Bezpieczniej jest zbierać „dorosłe” grzyby. Łatwiej jest wtedy ocenić, czy mamy do czynienia z grzybem jadalnym czy trującym. Jeśli zabieramy do lasu małe dzieci, pilnujmy ich bardzo uważnie. My ominiemy np. muchomora czerwonego. Dla malucha będzie on z racji wyglądu bardzo interesujący. Poniżej zamieszczamy kilka gatunków grzybów trujących powszechnie spotykanych w polskich lasach. 1. Muchomor sromotnikowy (zielonawy) Podobny do: gołąbka zielonawego i gąski zielonki. Wygląd: Zielonkawy kapelusz, ciemniejący ku środkowi. Biało-zielona nóżka wyrasta z szerszej białej pochwy. W górnej części trzonu znajduje się pierścień, pod nią zygzakowate wzorki. Młode grzyby mają blaszki pokryte białą błonką. U starszych egzemplarzy przybierają one kolor zielonkawy. Pierwsze objawy zatrucia: Muchomor sromotnikowy jest najbardziej trującym grzybem występującym w Polsce. Zatrucie nim może doprowadzić do śmierci, jeśli chory nie znajdzie się odpowiednio szybko w szpitalu. Zawarte w muchomorze sromotnikowym toksyny uszkadzają wątrobę, nerki, serce, mózg. Objawy zatrucia występują 8-12 godzin (w niektórych przypadkach nawet 48 godzin) po spożyciu grzyba. Są to: wymioty, silny ból brzucha, wodnista biegunka. 2. Muchomor jadowity Podobny do: pieczarki polnej i gąski majówki. Wygląd: Młode grzyby mają biały kapelusz o owalnym kształcie, z blaszkami osłoniętymi błonką. U starszych egzemplarzy kapelusz staje się lekko żółty, stożkowato-dzwonkowaty. U nasady trzonu występuje biała pochwa. Wyżej widać pierścień. Pierwsze objawy zatrucia: podobne do objawów zatrucia muchomorem sromotnikowym. 3. Muchomor plamisty Podobny do: czubajki kani. Wygląd: Kolor kapelusza od jasnobrązowego, przez brązowożółty i –szary, do ciemnobrązowego, z dużą liczbą białych plamek. U młodych grzybów kapelusz ma kształt półkola. U starszych – bardziej płaski, ale lekko wypukły. Pod spodem zobaczymy białe blaszki. Biały trzon, bulwiasty u podstawy. Z kilkoma pierścieniami u dołu. Pierwsze objawy zatrucia: Pojawiają się do 6 godzin po spożyciu trującego grzyba. Są to: wymioty, biegunka, pobudzenie, halucynacje, drgawki, senność. 4. Piestrzenica kasztanowata Podobna do: smardza jadalnego. Wygląd: Bardzo pofałdowany kapelusz przypominający wyglądem mózg, o kolorze od żółtobrązowego przez ciemnobrązowy po czarnobrązowy. Trzon tego trującego grzyba jest krótki, mało widoczny. Pierwsze objawy zatrucia: Występują 6-15 godzin po spożyciu trującego grzyba. Chory ma nudności, biegunkę, bóle brzucha, głowy, drgawki. Czuje także silne pragnienie. Niebezpieczne jest również wdychanie oparów z gotujących się grzybów. 5. Lisówka pomarańczowa Podobna do: pieprznika jadalnego (kurki). Wygląd: Kapelusz w kolorze pomarańczowożółtym, z delikatnymi blaszkami. Ten trujący grzyb, podobny do kurki, ma bardziej wysmukły trzon niż jego jadalny „odpowiednik”. Pierwsze objawy zatrucia: Grzyb nie jest śmiertelnie trujący, jednak przyjmuje się, że spożycie większej jego ilości źle wpływa na nasz układ pokarmowy i może wywołać lekkie zatrucie.

Jednak odróżnienie jadalnych rzędów od trujących nie zawsze jest łatwe. Aby nauczyć się je rozróżniać, musisz zapoznać się z charakterystycznymi cechami każdego typu. Na przykład jadalne rzędy mają kapelusz z żebrowanymi krawędziami, podczas gdy gatunki trujące mogą mieć kapelusz gładki lub śluzowaty.

Grzyby trujące w Polsce podobne do prawdziwka, podgrzybka i innych jadalnych - jak je odróżnić i jak sprawdzić, czy grzyb z gąbką jest trujący czy można go zbierać? W poniższym artykule przedstawiamy krótki atlas grzybów trujących w Polsce, zdjęcia, ciekawostki i najważniejsze informacje o nich Grzyby trujące w Polsce podobne do prawdziwka, podgrzybka i innych jadalnych - atlas grzybów i ciekawostki. Poniżej przedstawiamy zdjęcia oraz krótki atlas grzybów trujących w Polsce, a także najważniejsze informacje o nich, ciekawostki oraz grzyby trujące z gąbką i jak je odróżnić od tych trujące - z gąbką czy z blaszkami? Jak rozpoznać? [CIEKAWOSTKI]Wśród początkujących grzybiarzy panuje przekonanie, że grzyby trujące z gąbką nie występują i że jest to najprostszy sposób, aby rozpoznać niejadalne gatunki - wystarczy dłonią sprawdzić spód kapelusza i jeśli ma blaszki, to na pewno jest to grzyb trujący. Nie jest to do końca prawda i nie zawsze warto się tym sugerować, choć faktycznie grzyby trujące to w zdecydowanej większości gatunki, które posiadają blaszki. Istnieje wiele gatunków grzybów trujących z gąbką i na odwrót - wiele gatunków grzybów z blaszkami, które są jadalne, np. kurka (inaczej pieprznik jadalny) czy rydz. Wśród ciekawostek dotyczących grzybów trujących można wymienić Czarcie koło, inaczej nazywane także czarci krąg, krąg czarownic czy czarodziejski krąg. Jest to charakterystyczny, kolisty wzór powstający wśród traw, ściółki leśnej utworzony przez owocniki grzybów. W zależności od mechanizmu powstawania, może mieć kształt zbliżony do okręgu lub jego fragmentów, układu koncentrycznych okręgów, albo pełnego także wiedzieć, że grzyby trujące w Polsce stanowią większość, a grzybów jadalnych w naszym kraju występuje około 1000 różnych gatunków. Jeśli nie mamy pewności, czy dany grzyb jest trujący czy jadalny, lepiej go zostawić. Do koszyka powinno się wrzucać przede wszystkim grzyby dojrzałe, dobrze wykształcone, by można było rozpoznać jego cechy jadalne: lista [NAJPOPULARNIEJSZE GRZYBY, POLSKA]Grzyby trujące w Polsce podobne do prawdziwka, podgrzybka i innych jadalnych - jak je odróżnić?Jednym z najpopularniejszych gatunków, który posiada gąbkę, jest szatan - grzyb trujący, który w Polsce jest bardzo rzadki, wymierający. Jedną z innych nazw jest "borowik szatański" i podlega on ścisłej ochronie gatunkowej, także nie wolno go zrywać. Jest trujący szczególnie w stanie surowym. Zjedzenie go powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Łatwo go rozpoznać po charakterystycznym karminowoczerwonym kolorze z najbardziej znanych grzybów trujących w Polsce jest muchomor sromotnikowy. Kapelusz ma kolor biało zielonkawy, oliwkowo zielonkawy, szarozielony, brunatnozielony, na brzegu zwykle jaśniejszy, czasem żółtawy. Występuje najczęściej w lasach liściastych, także w mieszanych; rośnie pojedynczo, lub w małych grupkach. Najczęściej rośnie pod dębami, ale także pod wieloma innymi gatunkami drzew: buki, kasztanowce, brzozy, leszczyny, graby, sosny i świerki. Przez niedoświadczonych grzybiarzy bywa mylony z gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym, muchomorem cytrynowym, muchomorem brązowooliwkowym, a także innymi gatunkami muchomorów. Młode, słabo wybarwione okazy mogą też być pomylone z Trucizna zawarta w muchomorze sromotnikowym, a także w innych grzybach trujących w Polsce, nie rozpuszcza się w wodzie. Oznacza to, że gotowanie tych gatunków nie powoduje jej usunięcia ani zmniejszenia jej zamieszczamy tabelę grzybów trujących podobnych do prawdziwka, podgrzybka i innych jadalnych gatunków, które są najczęściej z nimi mylone. Grzyby jadalne Grzyby trujące Borowik szlachetny Borowik szatański Czubajka kania Muchomor sromotnikowy Muchomor jadowity Muchomor wiosenny Opieńka miodowa Maślanka wiązkowa Pieczarka łąkowa Muchomor sromotnikowy Muchomor jadowity Muchomor wiosenny Borowik ceglastopory Borowik purpurowy Borowik szatański Gołąbek zielonawy Muchomor sromotnikowy Gąska zielonka Pieczarka biaława ATLAS GRZYBÓW TRUJĄCYCH W POLSCE - ZDJĘCIAGrzyby trujące w Polsce, które zdecydowanie powinniśmy omijać podczas grzybobrania, to przede wszystkim: muchomor sromotnikowy muchomor plamisty muchomor czerwony muchomor jadowity muchomor wiosenny strzępiak ceglasty piestrzenica kasztanowata borowik szatański borowik purpurowy zasłonak rudy maślanka wiązkowa W poniższej galerii zamieściliśmy krótki atlas grzybów trujących w Polsce i zdjęcia wraz z podpisami. Jeśli nie jesteśmy doświadczonym grzybiarzem, warto zabrać ze sobą do lasu atlas grzybów trujących i jadalnych w formie książki lub ominąć dany gatunek, jeśli nie mamy pewności, czy jest to grzyb trujący, niejadalny czy jadalny. Galeria Grzyby trujące w Polsce podobne do jadalnych - atlas grzybów i ciekawostki [ZDJĘCIA] Rozwiąż quiz i sprawdź, czy rozpoznasz gatunki grzybów w Polsce po zdjęciach! fot. Co to za grzyb? Koźlarz Podgrzybek Prawdziwek .
  • 36infcmywe.pages.dev/207
  • 36infcmywe.pages.dev/414
  • 36infcmywe.pages.dev/256
  • 36infcmywe.pages.dev/227
  • 36infcmywe.pages.dev/793
  • 36infcmywe.pages.dev/475
  • 36infcmywe.pages.dev/978
  • 36infcmywe.pages.dev/751
  • 36infcmywe.pages.dev/923
  • 36infcmywe.pages.dev/924
  • 36infcmywe.pages.dev/100
  • 36infcmywe.pages.dev/50
  • 36infcmywe.pages.dev/131
  • 36infcmywe.pages.dev/519
  • 36infcmywe.pages.dev/927

    • 10 grzybów jadalnych i trujących